[Theravada Hán Tạng] Chú Giải Luật Thiện Kiến - Tác Phẩm Phật Giáo Nam Tông Trong Hán Tạng Bắc Truyền

Chú giải Luật Thiện Kiến, nguyên bản Thiện Kiến Tỳ Bà Sa (Pali : Samantapāsādikā) 18 cuốn, do Tăng-già-bạt-đà-la (Sanghabhadra Chúng Hiền) dịch từ thời Nam Tề, vào khoảng Vĩnh Minh năm thứ 06 (Dương lịch năm 488) tại chùa Trúc Lâm, Quảng Châu, Trung Quốc, giải thích Luật Theravāda theo truyền thừa của Thượng tọa bộ Tích Lan. Bộ chú giải này là một trong năm bộ Luận giải thích về luật trong Luật bộ thuộc Hán dịch Bắc truyền Đại Tạng Kinh lưu hành tại Trung Quốc và được đưa vào Đại Chính Tân Tu Đại Tạng Kinh N.1462, tập 24 do Nhật Bản biên tập.

Từ quyển 1 đến quyển 5 ghi lại một phần sinh hoạt của tăng đoàn sau khi Phật Niết-bàn, các cuộc kiết tập Kinh điển và sự truyền trì Luật tạng, chư Tổ truyền thừa, sinh hoạt Tăng đoàn... đến sự việc Trưởng lão Mahinda con trai vua A-dục truyền Phật giáo sang Tích Lan. Từ quyển 5 trở về sau giải thích giới bổn Tỳ-kheo và các kiền độ. Đối chiếu bộ Luật này với Nam truyền Đại Tạng Kinh thì phần Tựa nằm ở phần Thiện Kiến Luật Chú Tự tập 70, phần sử vua A-dục và chư Tổ truyền thừa ở phần Đại Vương Thống Sử tập 65, từ quyển 5 trở về sau nằm phân tán trong Luật Tạng từ tập 1 đến 5.

Bộ Luận này là một bản sao dịch từ bản chú giải Luật tạng Nam truyền của Luận sư Phật Minh (Buddhaghosa) soạn thuật vào đầu thế kỷ thứ V. Trong bộ Luận này có nói đến sự việc không chấp nhận các học giới liên quan đến tháp Phật trong phần Chúng học pháp của Luật Tứ Phần. Thứ tự và nội dung giải thích từng học giới trong bộ này theo thứ tự Luật tạng Nam truyền và quan điểm của Thượng tọa bộ Tích Lan mà tài liệu trích dẫn là Luật tạng Theravāda, Thanh Tịnh Đạo Luận (Visuddhimagga) của ngài Phật Minh và những mẫu chuyện về trì luật tại Tích Lan.

Nguyên bản, các giới không ghi rõ thứ tự, chúng tôi cho thêm thứ tự theo chú thích của tạng Đại Chính và giới bổn của Luật tạng Theravāda.

Trong phần giải thích, có những câu không nêu rõ chánh văn Luật mà chỉ giải thích, chúng tôi dịch theo ý những đoạn tương đương trong Luật tạng Nam truyền.

Với những câu mà nguyên bản trích dẫn Thanh Tịnh Đạo Luận nhưng tối nghĩa, tôi dịch theo những câu tương đương trong bản Việt dịch Thanh Tịnh Đạo của Ni sư Trí Hải.

Phần giải thích từng học giới và các kiền độ, gặp những chỗ khó hiểu, chúng tôi dựa theo phần giải thích trong Luật Xuất Gia của ngài Hộ Tông, Tứ Thanh Tịnh Giới của ngài Bửu Chơn và Tử Phần Hợp Chú, Yết Ma Yếu Chỉ của Hòa thượng Trí Thủ để dịch.

Ngoài ra, gặp những chỗ ngoài khả năng, không tìm được tài liệu, chúng tôi có tham khảo ý kiến nơi Thầy Viên Minh và Đại đức Hộ Pháp ở chùa Bửu Long Q.9.

Bản Hán dịch này không đầy đủ như nguyên bản chú giải bằng Pāli của ngài Buddhaghosa, có một số học giới bị lược đi, phần giải thích cũng chỉ nêu ra những vấn đề cần thiết. Ngay cả trong phần giải thích này, nếu không đối chiếu với Luật tạng Nam truyền và tham khảo các bản chú thích khác về luật thì cũng khó nhận định được các vấn đề mà tác giả muốn nói.

Dịch bộ Luật này, chúng tôi hy vọng giới thiệu đến độc giả một tác phẩm của Phật giáo Nam truyền nằm trong hệ Hán dịch Bắc truyền Đại Tạng Kinh mà trước đây đã được các vị Luật sư theo hệ Bắc truyền ở Đông Nam Á thường trích dẫn trong các bản chú thích về luật trong Luật bộ Hán dịch. Đồng thời, chúng tôi cũng muốn đóng góp một phần tài liệu về Luật Theravāda cho quý vị Tăng Ni trong các hệ phái ở Việt Nam có lưu tâm nguyên cứu về Luật. Ngoài ra, bản dịch này cũng để đáp ứng một phần tâm nguyện dịch Tạng Luật ra Việt ngữ của Phật giáo Việt Nam.

Những thuật ngữ, danh từ, những vấn đề mà bản Hán văn phiên âm hay giải thích theo cách Hán dịch, chúng tôi ghi Pāli vào để người đọc dễ nhận định. Tuy nhiên, có những đoạn, chúng tôi ghi cả nguyên văn Pāli vào để các vị độc giả chỉ giúp chúng tôi rõ ý nghĩa vấn đề nếu phát hiện những chỗ sai nhầm hay không đúng với truyền thống Luật của Theravāda do người dịch hay từ bản Hán dịch thì chúng tôi sẽ sửa lại và và chú thích rõ.

Sau khi dịch xong, tôi được Luật sư Thích Đỗng Minh chứng nghĩa cho từng cuốn.

Bản dịch này, chúng tôi sử dụng những thuật ngữ đang dùng trong các bộ Luật của Nam tông và Bắc tông bằng Việt ngữ đang lưu hành. Tuy nhiên, vẫn có những câu, những đoạn sẽ khó hiểu đối với những vị chưa quen tiếp cận với văn luật và đó là điều chúng tôi không thể làm khác đi được.

Nếu có sai lầm nào trong bản dịch này là lỗi của tôi, kính mong các vị Thiện tri thức chỉ dạy cho.

Nha Trang, Long Sơn Vihāra mùa hạ PL 2543

Tỳ-kheo Tâm Hạnh

=*=*=*=*=*=*=*=*=

Sách cũng có bán tại DAVIBOOKS - SÁCH ĐẤT VIỆT, chi nhánh:

-  A30/9 QL50, Bình Hưng, Bình Chánh, TP.HCM (028. 6265 2039)

Davibooks đem đến cho Quý độc giả những cuốn sách mới nhất, nhanh nhất, và chất lượng nhất.